Test pamięci RAM 3600-4400 MHz. W jakie zestawy zainwestować?

W porównaniu znajdziesz kilkanaście zestawów RAM o przeróżnych taktowaniach, nawet te, uważane za jedne z najlepszych - na kościach Samsung B-Die. Zanim jednak do tego przejdziemy, warto najpierw omówić kwestie techniczne. Do testów wybraliśmy procesor Intel Core i9 10900K i choć zapewne każdy z Was wie jakie korzyści przynosi stosowanie zdecydowanie szybszej pamięci RAM w komputerach wyposażonych w CPU AMD Ryzen, od momentu wprowadzenia na rynek Rocket Lake, jednostki Intela również czerpią z takiej sytuacji garściami. Trzeba tutaj także wspomnieć o tym, iż jednostki AMD Ryzen korzystają z Infinity Fabric, a po przekroczeniu taktowania, ten pracuje w trybie asynchronicznym 1:2. W sumie podobnie działa kontroler w Rocket Lake, ale w przeciwieństwie do niego, Infinity Fabric oprócz wyższych opóźnień, przycina również przepustowość. To jest właśnie główny powód, dla którego skorzystaliśmy z platformy "niebieskich". Tak czy inaczej, w obu przypadkach podczas podkręcania pamięć RAM dochodzimy w końcu do limitów zastosowanego kontrolera i szaleć powyżej 4000 MHz najzwyczajniej w świecie się nie opłaca.

Omówmy zatem bohaterów dzisiejszego artykułu. Do testów wykorzystaliśmy moduły renomowanych producentów: ADATA, Corsair, Crucial, GoodRAM, G.Skill, Team Group, Kingston oraz Patriot. Jeśli chodzi o komponenty zastosowane na płytce drukowanej, a ściślej kości pamięci, mamy najbardziej popularne Samsung B-Die, Hynix CJR, Micron Rev. E oraz relatywnie nowe DJR i 16 Gb MJR oraz Rev. B.

Platforma testowa wyposażona została, tak jak już wcześniej wspomnieliśmy, w procesor Intel Core i9 10900K. Ten, w tandemie z kartą graficzną GeForce RTX 3060 Ti, działał na płycie głównej ASUS ROG Strix Z490-E Gaming. Do tego wykorzystaliśmy także dwa dyski SSD. Jeden na system, a drugi pod gry - ADATA SP900 128 GB oraz Patriot Viper VPR100 512 GB. Całość schowana w obudowie Antec Twelve Hundred V3 i zasilana SilentiumPC Supremo M1 Platinum 700 W. Żeby już jednak nie przedłużać, zapraszamy do zapoznania się z wykresami i specyfikacją niektórych modułów.

Zacznijmy może od pamięci ADATA. Te moduły wyróżniają się na tle konkurencji przede wszystkim efektownym wyglądem. Mamy bowiem pełne oświetlenie RGB i nietuzinkowy design, co zdecydowanie może przypaść do gustu entuzjastom sprzętu komputerowego. Szczególnie istotne jest tutaj jednak coś innego, a mianowicie zastosowane kości Samsung B-Die. To oznacza, że mamy do czynienia z naprawdę świetnym zestawem, choć nie obyło się też bez wad. Wadą jest obudowa, która praktycznie w całości została wykonana z plastiku. Metalowe wstawki też są, ale nie stykają się one z elektroniką, a więc całość nie zdała egzaminu, do którego przystąpiła. Wszak radiator ma za zadanie przede wszystkim chłodzić podzespoły, a dopiero później wyglądać. Czy powodować to będzie problemy z throttlingiem czy ogólną stabilnością? Nasze testy wykazały, że nie, ale jednak warunki bywają zmienne. Nikt raczej nie używa wydajnych podzespołów zapakowanych w obudowę bez zainstalowanych wentylatorów, a przybranie takiego scenariusza jest zdecydowanie nierealne - a przynajmniej takowe być nie powinno.

Natywnie zapisany profil XMP to 4133 MHz przy opóźnieniach CL 19-19-19-39 @ 1,4 V. Nam udało uzyskać się w trybie 3466 MHz opóźnienia 12-12-12-28 @ 1,55 V, w trybie 3733 MHz 13-13-13-28 @ 1,55 V, w trybie 4000 MHz 14-14-14-28 @ 1,55 V, w trybie 4300 MHz 15-15-15-30 @ 1,55 V oraz w trybie 4533 MHz 16-16-16-32 @ 1,55 V. Trzeba przyznać, że wyniki są naprawdę niezłe, szczególnie jeśli weźmiemy pod uwagę, że całkowicie stabilne, ale to w dużej mierze zasługa zastosowanych kości pamięci Samsung B-Die - te jak wiemy są podatne na wszelkie próby podkręcania i modyfikowania.

Szalenie popularne pamięci Patriot Viper 4 Blackout są wyposażone w kości różnych producentów, a wszystko zależy od tego, na jakie z nich się zdecydujesz. Na przykład DDR4-3600 CL 18-22-22-42 wyposażone są w kości Hynixa, a DDR4-4000 CL 19-19-19-39 w kości Samsung B-Die. Oczywiście przy chęci podkręcenia tego komponentu do najlepszych wartości, zalecamy skorzystać z tego drugiego zestawu. Tu omówimy tylko jeden, na kościach Hynix, ale wspomnimy, że na Samsung B-Die osiągnęliśmy stabilne 4533 MHz przy opóźnieniach 16-16-16-32 @ 1,55 V.

Pierwszy zestaw nie może się pochwalić takimi wynikami podkręcania. Tu zarejestrowaliśmy maksymalnie 3800 MHz przy 18-20-20-38 @ 1,55 V. CL 15 uzyskały tylko przy zegarze 3200 MHz i mniejszym, a więc nie mają niestety nawet startu do modułów wyposażonych w kości Samsung B-Die.

Crucial uchodził ostatnimi czasy za najbardziej popularnego producenta pamięci RAM do procesorów AMD Ryzen 2000-3000. I tak też w istocie było, bo kości pamięci Micron Rev. E są niesłychanie podatne na wszelkie próby manipulacji. Oczywiście bierzemy tu pod uwagę również cenę, bo jakby nie patrzeć, Samsung B-Die nadal wychodzi na prowadzenie w cenie wyższej. Cóż, coś za coś. Powróćmy jednak do tematu i omówmy pokrótce możliwości jednego z zaprezentowanych modułów. Ten można znaleźć w trzech wersjach kolorystycznych (czerwony, czarny i biały). Efektowny, aluminiowy radiator spełnia swoje zadanie i chłodzi komponenty umieszczone na płytce drukowanej, w szczególności właśnie kości pamięci Micron Rev. E. Standardowy profil XMP omawianego zestawu to DDR4-3600 CL 16-18-18-38 @ 1,35 V. Nam udało się osiągnąć znacznie wyższe prędkości, choć oczywiście kosztem opóźnień i wyższego napięcia. Zegar 3600 MHz działał stabilnie przy opóźnieniach 15-17-17-32 @ 1,45 V, a 4266 Mhz przy 18-20-20-38 @ 1,45 V. Jest to więc wynik naprawdę dobry, jak na tę klasę modułów.

Wcześniej omówione zostały poszczególne zestawy pamięci RAM, a teraz przyszła pora na to, by zestawić ze sobą wszystkie przetestowane moduły i omówić wyniki. Bezapelacyjnymi zwycięzcami, nadal, są oczywiście Samsung B-Die. Kości pamięci oferują niespotykaną nigdzie indziej elastyczność i są podatne na większość manipulacji. Wyższe napięcia, mniejsze opóźnienia i wyższe taktowanie to przepis na sukces, choć wszystko tak naprawdę zależy od gry czy nawet miejsca testowego. Na przykład Hitman 2 wykazuje spory apetyt na pamięci dual rank, gdzie zarejestrowaliśmy nawet 10-procentowy przyrost wydajności. To samo dzieje się z opóźnieniami. Niektóre gry są szczególnie narażone na wysokie timingi, do tego stopnia, że zestaw z niższymi opóźnieniami, który oferuje taktowanie na poziomie 3600 MHz, jest w stanie bez problemu pokonać moduły 4000 MHz z nieco wyższym parametrem CL.

Wśród zestawów 3600 MHz na wyróżnienie zasługuje kilka modułów. G.Skill Ripjaws V pochwalić się może dobrymi fabrycznymi ustawieniami oraz dużą szybkością po OC - szczerze polecamy. Jeśli stawiasz także na RGB, tutaj nie sposób przejść obojętnie obok Corsair Vengeance RGB PRO, choć trzeba pamiętać żeby w trakcie kupna upewnić się, że produkt jest w rewizji 4.31 - w tym wypadku otrzymacie kości Samsung B-Die. Tańsze moduły to już domena Cruciala. Tutaj Ballistix wypada najlepiej zarówno pod względem opłacalności, jak i możliwości OC. Na uwagę zasługują także pamięci polskiego producenta GoodRAM. IRDM PRO na CJR zapewnia bardzo zbliżone osiągi do Ballistix MAX i niewiele ustępuje modułom wyposażonych w kości Samsung B-Die w single rank.

Jeśli chodzi zaś o moduły o taktowaniu 4000 MHz i wyższym, tutaj na przód wysuwa się marka Patriot. Wszystko dzięki świetnie wycenionym modułom Viper Blackout, wyposażonym w kości Samsung B-Die. Posiadacze Ryzenów z serii 5000 powinni zainteresować się właśnie nimi - o taktowaniu 4000 MHz. Użytkowników Comet Lake lub innych odmian Skylake zainteresują też moduły Patriot Viper Steel o taktowaniu 4400 MHz. Dla fanów RGB również coś przewidzieliśmy. Wzrok swój winni skierować na ADATA XPG SPECTRIX D60G oraz Team Group XTREEM ARGB. Najwydajniejszymi w swej klasie okazały się być jednak całkiem inne, Corsair Vengeance LPX. Wszystko za sprawą agresywnie ustawionych opóźnień CL oraz atrakcyjnej ceny.

Zapraszamy do sprawdzenia rozszerzonej wersji testów pamięci RAM na portalu ITHardware.pl gdzie znajdziecie więcej wyników, a także bardziej zaawansowane podejście do tematu, którym rozwiejemy (mamy nadzieję) wszelkie potencjalne wątpliwości. Zapraszamy również do komentowania, nasi redaktorzy z chęcią podejmą dyskusję i pomogą w wypadku pytań.