Historia marki PlayStation: PSX

Wyznaczona na końcówkę roku data premiery rodzi doskonałą okazję do posumowań i wspomnień, dlatego spróbujmy cofnąć się na moment o kilkanaście lat wstecz, a konkretniej do połowy lat 80. XX wieku, kiedy młody Kutaragi obserwując swoją córkę, grającą na popularnej wówczas konsoli NES (Nintendo Entertainment System) zdał sobie sprawę z ogromnego potencjału, jaki drzemie w grach wideo. Pracował już wtedy dla Sony w cyfrowych laboratoriach badawczych, ale doskonale znał stanowisko kierownika firmy, które wcale nie było zainteresowane wchodzeniem na nowy rynek - rynek gier wideo.

Kutaragi postanowił więc wykorzystać okazję, jaka się nadarzyła i przyjąć ofertę konkurencyjnego Nintendo, które akurat w tym czasie wyraziło zapotrzebowanie na opracowanie układu karty dźwiękowej do swojego nadchodzącego 16-bitowgo systemu SNES (Super Nintendo Entertainment System). Pracując w tajemnicy, zaprojektował i zbudował odpowiedni chip. Kiedy jednak prawda wyszła na jaw, kierownictwo Sony było rozwścieczone i opowiadało się dyscyplinarnym zwolnieniem nielojalnego pracownika.

Gdyby nie pełniący wtedy funkcje prezesa, Norio Ohga, który zauważył w Kutaragim ogromny potencjał i postanowił wspomóc go w utrzymaniu dotychczasowego stanowiska, bardzo możliwe, że układ sił w dzisiejszym przemyśle konsolowym mógłby wyglądać "nieco" inaczej.

Udzielona przez CEO Sony protekcja wcale nie oznaczała ułatwienia zadania - w firmie temat gier wciąż traktowano w kategoriach fanaberii. Wroga atmosfera nie przeszkodziła jednak Kutaragiemu w pozyskaniu funduszy potrzebnych do dokończenia prac nad jednostką dźwiękową i rozpoczęciem nowego projektu, który miał na celu ulepszenie egzemplarza królującej wówczas na rynku konsoli SNES (Super Nintendo Entertainment System).

Tak narodziła się współpraca pomiędzy Nintendo a Sony, która miała doprowadzić do stworzenia urządzenia nazywanego roboczo "Play Station". Sprzęt miał być kompatybilny zarówno z grami wydawanymi na dotychczasowych nośnikach (kartridżach), jak również oprogramowaniem dostarczanym na nowych, zdecydowanie pojemniejszych płytach Sony Super Disc. Wizja była rzeczywiście piękna, cel zrozumiały, jednak w ostateczności wszystko rozpadło się z powodu sporów licencyjnych.

Nintendo zerwało umowę i oświadczyło, że oficjalnie zawiązuje sojusz z największą konkurencją Sony - firmą Philips. Na całe szczęście Kutaragi postanowił nie porzucać swojego projektu, a wręcz przeciwnie - dopracować go i wyprodukować pod szyldem Sony. Z uwagi na fakt, iż spora część managementu nadał była przeciwna, to była trudna decyzja. Decyzja, która była warta ryzyka i wszelkich poświęceń, o czym wszyscy przekonali się kilka lat później.

A dokładniej w 1994 roku, kiedy to na półki sklepowe w Japonii trafił owoc wytężonej pracy Kena Kutaragiego - nowa 32-bitowa konsola do gier. Na efekty nie trzeba było długo czekać - PlayStation, PSX, a później także PS One (odświeżona wersja konsoli o mniejszych gabarytach), bo tak popularnie zwano sprzęt Japończyków, został ciepło przyjęty przez konsumentów i szybko zdobywał popularność na terenie Kraju Kwitnącej Wiśni. To tylko bardziej ośmieliło firmę to ekspansji na pozostałe rynki.

W ten sposób rok później konsola Sony skutecznie zaczęła zapełniać magazyny największych sieci dystrybucyjnych w USA, Europie i Australii. Okazało się, że i w tym wypadku analitycy się nie pomylili - cały świat oszalał na punkcie urządzenia do grania Japończyków. Jeszcze w tym samym roku (1995 r.) Sony osiągnęło pierwszy duży kamień milowy, tj. sprzedaż tylko w Europie i w zaledwie trzy miesiące na poziomie 350 tysięcy egzemplarzy, podczas gdy w ojczyźnie PSX zdążył w tym czasie (rok od premiery) przekroczyć pułap miliona egzemplarzy.

Być może takie wyniki dziś wywołują u was co najwyżej uśmiech na twarzy, w końcu teraz większą sprzedaż robi się w kilka dni, ale warto mieć na uwadze, że ówczesny rynek rządził się nieco innymi prawami i dla Sony to był naprawdę solidny rezultat, a jednocześnie obiecująca prognoza na przyszłość. Jeżeli macie wątpliwości to być może rozwieją je kolejne dane statystyczne.

Dla przykładu w 1998 roku, czyli trzy lata od debiutu, urządzenia sygnowane logiem PS kupiło łącznie na całym świecie 50 milionów osób. Te liczby powinny brzmieć poważniej i wywoływać szacunek, ale jeśli wciąż nie jesteście przekonani, to musicie wiedzieć, że, według informacji serwisu vgchartz.com, pierwsza konsola Sony w sumie globalnie rozeszła się w nakładzie 104 milionów sztuk, do dziś zapewniając sobie w ten sposób miejsce w pierwszej piątce najlepiej sprzedających się konsol w historii!

Warto przy tym zaznaczyć, że PlayStation to także pierwsza na świecie konsola, która sprzedała się w łącznej ilości 100 milionów egzemplarzy. Sukces komercyjny PlayStation sprawił, że utworzony z myślą o rynku gier oddział Sony Computer Entertainment stał się najbardziej opłacalnym w całej korporacji.

Co zadecydowało o tak dużym powodzeniu konsoli, której producent początkowo tak niechętnie podchodził do tematyki gier? Na pewno samozaparcie i zawziętość kilku trzeźwo myślących osób. Jednak do pozytywnych czynników zaliczyć trzeba też specyfikację techniczną, która w tamtych czasach rzeczywiście robiła wrażenie.

Pod maską kryły się: 32-bitowy procesor, taktowany zegarem o prędkości 33 MHz; jednostka graficzna zdolna do wygenerowania obrazu w maksymalnej rozdzielczości 640x480 pikseli oraz 2MB pamięci RAM, co, jak łatwo policzyć wynosiło mniej niż 0,02 procent całkowitej pamięci RAM, jaką dysponuje PlayStation 4. Konsola nie była wyposażona w dysk twardy, zamiast niego, trzeba było dokupić osobną kartę pamięci, której pojemność wynosiła 1 MB.

Jednym z najistotniejszych szczegółów był jednak opisywany wcześniej odtwarzacz płyt CD, który stanowił dla japońskiego koncernu obusieczny miecz - z jednej strony nośniki były pojemniejsze (można było zmieścić 650 MB danych) od kartridżów (o pojemności 16/32 MB), z drugiej były mniej wytrzymałe na uszkodzenia (m.in. zarysowania), zauważalnie wolniej doczytywały zgromadzone dane, i co chyba najgorsze, w późniejszym czasie przyczyniły się do największego problemu, z którym Sony boryka się do dziś - piractwa. Szybki rozwój techniki sprawił, że technologia CD stała się bardzo popularna i powszechna, a przez to tańsza, co zachęcało do nielegalnego procederu.

Wracając jednak do opisu sprzętu, wszystkie wymienione wyżej elementy połączone w całość pozwalały konsoli na uruchamianie gier w jakości 3D, co było swego rodzaju nowością na rynku - w tamtych czasach w większości przypadków tego typu produkcje dostępne były wyłącznie w salonach na automatach do gier (tzw. fliperach) lub bardzo drogiej, bo kosztującej 699 dolarów konsoli 3DO (efekt współpracy Panasonic, Sanyo i dzisiejszego LG).

PlayStation pozwalało cieszyć się tym wszystkim w zaciszu domowym, w dodatku za przystępną cenę 299 dolarów. Generalnie w Polsce, przynajmniej na początku, konsola PlayStation była trudno dostępnym towarem. Najczęściej można było ją dostać w wybranych punktach detalicznych Sony lub zamówić na życzenie w jakimś sklepie RTV. Oficjalna cena ustalona została trochę poniżej tysiąca złotych, dlatego w pierwszych fazach sprzęt często przegrywał z święcącym tryumfy na rodzimym rynku, zdecydowanie tańszym, ale nieporównywalnie gorszym 8-bitowym system Pegasus, który był niczym innym, jak klonem NES-a.

Chętnych na zakup PlayStation jednak nie brakowało, a i grono fanów powoli, ale regularnie powiększało się - ci, którzy zdecydowali się nabyć pierwszy stacjonarny sprzęt do gier Sony, w zestawie otrzymywali: konsolę, okablowanie i standardowy pad, który w modelach produkowanych od 1998 roku zamieniony został dużo bardziej zaawansowanym kontrolerem zwanym Dualshock. W tym ostatnim zainstalowano dwie gałki analogowe oraz dwa małe silniczki, które w odpowiednich momentach w trakcie gry uruchamiały się, powodując ogólne drgania całego urządzenia peryferyjnego.

Ten cały kawał elektroniki nie miałby jednak żadnych szans w walce z konkurencją, gdyby nie utalentowane studia deweloperskie, które postanowiły zaufać nowemu graczowi i spróbować swoich sił na nowym systemie. Jak doskonale wiadomo - nawet najlepiej zaprojektowany sprzęt nie obroni się bez wsparcia odpowiednim oprogramowaniem. W ten oto sposób narodziły się duże marki, które do dziś zapewniają swoim twórcom lub nowym właścicielom wielomilionowe zyski. Do najpopularniejszych zaliczyć można m.in.:

• Wipeout - popularna seria futurystycznych wyścigów, która niezwykle dynamiczną rozgrywką podbiła serca graczy. Jeden z tytułów startowych na europejską premierę konsoli;
• Gran Turismo - seria wyścigów, która dziś uznawana jest najwierniej odwzorowujący realia  symulator "czterech kółek";
• Final Fantasy - japoński marka fenomenalnych RPG-ów, która do dziś pochwalić może się ogromnymi rzeszami fanów na całym świecie;
• Crash Bandicoot - zabawna platformówka o zmutowanym jamraju. Masa zręcznościowych elementów połączonych ze sporą dawką humoru na najwyższym poziomie;
• Tekken - kultowa seria bijatyk, z powodu której do dziś organizowanych jest wiele prestiżowych turniejów na całym świecie;
• Metal Gear Solid - seria gier akcji z elementami skradanki, których wyznacznikami od zawsze były m.in. wciągająca fabuła, wartka akcja i nietuzinkowi bohaterowie;
• Resident Evil - mrożąca krew w żyłach seria horrorów z nieumarłymi w tle. Na podstawie tej marki powstało wiele gier oraz seria hollywoodzkich filmów.

Oczywiście to tylko nieliczne przykłady najgłośniejszych, najlepiej sprzedających się gier na PSX-a. Lista jest jeszcze bardzo długa i w sumie obejmuje 2418 gier!  Jeżeli do tej pory nie mieliście okazji spróbować magii produkcji na pierwszą konsolę PlayStation to nic straconego - całkiem pokaźną liczbę z nich wciąż możecie pobrać na stacjonarną konsolę PlayStation 3 lub przenośne sprzęty PlayStation Vita oraz PlayStation Portable.

Warto zrobić sobie taką sentymentalną wycieczkę i w ten sposób bliżej poznać początki urządzenia, które pomimo dużej konkurencji w postaci ówczesnych gigantów (Nintendo i Segi), przebył długą drogę praktycznie od samego zera, by przez tyle lat utrzymać się na pozycji lidera rynkowego i do dziś być jedną z najpopularniejszych i najbardziej rozpoznawalnych marek na całym świecie.

AZ